Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracowników podejmujących pracę jest obowiązek zapoznania ich z zakresem obowiązków. W szczególności chodzi tu o sposób wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach. Jest on w zasadzie determinowany rodzajem pracy, który stanowi jeden z elementów obligatoryjnych umowy o pracę. Sam rodzaj pracy może być określony w sposób bardziej lub mniej szczegółowy, a zakres czynności stanowi jego rozwinięcie. Prawidłowy zakres obowiązków pracownika ma doniosłe znaczenie. Odgrywa istotną rolę na przykład w sytuacji wypowiedzenia umowy o pracę z powodu nie wykonywania, bądź nienależytego wykonywania obowiązków pracowniczych.
Zakres czynności pracownika – forma poinformowania o nim pracownika
Pracodawca wywiązując się z obowiązku zaznajomienia pracownika z zakresem obowiązków, może to zrobić zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 stycznia 1998 r. (I PKN 457/97) przesadził o tym, że forma ustna jest wystarczająca, by wypełnić obowiązek zapoznania pracownika z zakresem jego obowiązków:
„Powinność zaznajomienia pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków oraz ze sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach, może być zrealizowana również w formie informacji ustnej, której treść uwzględnia charakter pracy i skalę jej złożoności, a także wykształcenie i zawodowe doświadczenie pracownika.”
Jednak z punktu widzenia pracodawcy, rekomendowaną formą wydaje się być forma pisemna. W razie ewentualnego procesu przed sądem nie będzie miał wówczas większego problemu, by zakwestionować twierdzenia pracownika. Natomiast gdy zakres obowiązków pracownika został przedstawiony w formie ustnej, jedynym dowodem jakim może posiłkować się pracodawca są zeznania świadków.
Sam zakres czynności jakie należą do pracownika może zawierać się w umowie, bądź stanowić odrębny wykaz. W praktyce, mając na uwadze możliwość dokonania zmian w wykazie obowiązków pracowniczych, lepiej by nie stanowił on integralnej części umowy. Rodzić to może wiele komplikacji, których można uniknąć spisując zakres obowiązków w odrębnym dokumencie.
Zakres obowiązków pracownika – jak go określić?
W wyżej cytowanym orzeczeniu możemy przeczytać, że zakres i stopień szczegółowości obowiązków pracowniczych powinien być adekwatny do charakteru pracy i stopnia złożoności. Oznacza to, że w zależności od pełnionej funkcji zakres obowiązków należy uszczegółowić w mniejszym lub większym zakresie. Dla przykładu oczywistym jest, że pracownik działu informatycznego w firmie będzie miał bardziej dookreślone czynności stanowiące jego obowiązki. Osoba zajmująca się sprzątaniem biur w tej samej firmie będzie wykonywać inny zakres obowiązków.
Informacje przekazywane przez pracodawcę na temat zakresu obowiązków pracownika powinny uwzględniać także jego wykształcenie i zawodowe doświadczenie. W przypadku mniej skomplikowanych prac, szczególnie gdy pracownik nie podejmuje się ich wykonywania po raz pierwszy, instrukcje udzielane pracownikowi mogą być prostsze i bardziej ogólne.
Oczywistym jest także, że nie sposób określić zakresu obowiązków tak szczegółowo, by wyczerpywał on wszystkie czynności. Absurdalne byłoby wyszczególnianie obowiązków podstawowych i oczywistych, jakich potrzeba wykonania może wyniknąć w trakcie pracy. Obowiązek poinformowania pracownika o zakresie omawianego obowiązku nie dotyczy tym samym oczywistych obowiązków. Nawet jeśli jakieś z drobniejszych zadań pracownika nie zostało mu przedstawione, a jest oczywiste, to pracownik w razie jakichkolwiek wątpliwości powinien działać w ten sposób, by uczynić zadość ustawowemu obowiązkowi dbałości o dobro pracodawcy.
W razie nieprzedstawienia pracownikowi jego zakresu obowiązków, nie ma możliwości pociągnięcia go do odpowiedzialności z tytułu nienależycie wykonywanej pracy.
Sprawdź również: Telefony do pracownika poza godzinami pracy
Co jeśli zakres obowiązków pracownika ulegnie zmianie?
Zakres obowiązków pracownika jest rozszerzeniem i uszczegółowienie rodzaju pracy wskazanego w umowie. Wobec obowiązku pracownika do wykonywania pracy stosując się do poleceń przełożonego – ewentualna zmiana zakresu obowiązków nie wymaga zgody pracownika.
Co innego jeśli zmiana zakresu obowiązków pociągałaby za sobą zmianę umowy. Wtedy wymaga się zgody pracownika. Jeśli zakres obowiązków zmienia się w taki sposób, że wykracza poza określony w umowie o pracę rodzaj pracy – konieczne jest wprowadzenie zmian do umowy. Dzieje się to najczęściej poprzez porozumienie zmieniające. W wypadku braku zgody na dokonanie takich zmian ma zastosowanie wypowiedzenie zmieniające, poniżej przykład.
Sąd Najwyższy przyjął, że obarczenie pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowcy samochodowego dodatkowo funkcją konduktora, a więc powinnością inkasowania należności za przejazd i – co za tym idzie – wyliczania się z pobranej gotówki, wprowadza zasadnicze zmiany do zakresu dotychczasowych obowiązków pracowniczych niezależnie od stopnia nasilenia samej pracy, dlatego wymaga ono uprzedniego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy.
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1964 r. I PR 32/64)
Wobec tego, w sytuacji kiedy zmiana zakresu obowiązków pracownika nie wykracza poza obowiązki związane z rodzajem pracy określonym w umowie, wystarczające będzie ponowne przedstawienie zmodyfikowanego zakresu obowiązków.
Dodaj Komentarz