Pracodawca Pracownik Prawo Pracy

Kara porządkowa

Kara porządkowa
5/5 - (2 votes)

Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy pracodawca może stosować kary upomnienia i nagany. Naruszenia, które mogą skutkować ich nałożeniem wiążą się przede wszystkim z nieprzestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy. W przypadku niektórych przewinień pracodawca może nałożyć na pracownika także karę porządkową w postaci kary pieniężnej. Kiedy pracodawca może je zastosować, jaki niosą ze sobą skutek i kiedy ulegają zatarciu?

Kara porządkowa – kiedy pracodawca może ją zastosować?

Nałożenie kary porządkowej wiąże się nierozerwalnie z dopuszczeniem się przez pracownika jakiegoś naruszenia. To, czy dane zachowanie będzie stanowiło naruszenie obowiązków pracowniczych, czy też stało w sprzeczności z ustalonym porządkiem pracy, zależne jest od specyfiki danego przypadku. Zakres obowiązków pracownika będzie się bowiem różnił w zależności od zajmowanego stanowiska, kwalifikacji, czy powierzonych zadań. Przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika. Znaczenie ma także jego dotychczasowy stosunek do pracy. Co istotne, naruszenie którego dopuścił się pracownik, musi być przez niego zawinione. Nie ma przy tym jednak znaczenia, czy wina ta była umyślna, czy też nie. Niedochowanie należytej staranności, czy też lekkomyślność nie będzie zatem zwalniała pracownika od odpowiedzialności.

Nie wiesz jak określić zakres obowiązków pracownika? Sprawdź tutaj!

Czas upływu

Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od momentu kiedy pracodawca dowiedział się o naruszeniu obowiązku pracowniczego. Nie może być jednak zastosowana, jeśli od chwili dopuszczenia się naruszenia minęło więcej niż 3 miesiące.

Pracodawca przed nałożeniem na pracownika kary porządkowej musi go wysłuchać. W przeciwnym wypadku kara nie może być nałożona. Pracownik musi mieć bowiem możliwość podjęcia obrony i wyjaśnienia ewentualnych okoliczności łagodzących, bądź wyłączających jego odpowiedzialność. Jeśli z powodu nieobecności w zakładzie pracy pracownik nie mógł być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu przewidzianego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się -przez pracownika w pracy.

O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie. Wskazuje w nim wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się przez pracownika naruszenia. Oprócz tego pismo takie musi zawierać także pouczenie o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia

Kara porządkowa nałożona niesłusznie?

Jeśli pracownik uważa, że został ukarany niesłusznie może wnieść sprzeciw. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy ukaranie jego zdaniem w ogóle nie powinno mieć miejsca, bo na przykład naruszenia dopuścił się inny pracownik, bądź jeśli nałożona kara była zbyt wysoka w stosunku do popełnionego czynu.

Jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa pracownik może wnieść sprzeciw. Termin na jego wniesienie wynosi 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu. Sprzeciw taki wnosi się do pracodawcy i to on, po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, rozstrzyga o jego uwzględnieniu, bądź odrzuceniu. Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu. Nawet jeśli po upływie tego terminu pracodawca wydałby decyzję niekorzystną dla pracownika.

Jeśli pracodawca nie uwzględni sprzeciwu i odrzuci go, pracownik może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary.

Kara pieniężna

Charakter kary pieniężnej powoduje, że jest najbardziej uciążliwą z kar porządkowych. Pracownik bowiem odczuwa jej skutki dotkliwie – w swoim portfelu. Jej zastosowanie powodują głównie zachowania pracownika, mogące powodować poważne konsekwencje. W szczególności chodzi o zachowania zagrażające bezpieczeństwu, zarówno pracownika, jak i jego współpracowników.

O ile za nieprzestrzeganie ustalonego porządku pracy, ze strony pracodawcy grozić nam mogą „jedynie” kary upomnienia, czy nagany, to za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych możemy zostać ukarani także karą finansową. Kara pieniężna jest także sankcją grożącą za opuszczenie przez pracownika miejsca pracy bez usprawiedliwienia. Na konsekwencje finansowe naraża się ponadto także pracownik, stawiający się do pracy w  stanie nietrzeźwości, bądź spożywający alkohol w czasie pracy.

Wysokość kary pieniężnej generalnie zależna będzie od stopnia szkodliwości naruszenia, którego dopuścił się pracownik. W praktyce ustala ją pracodawca, korzystając jednak z pewnych ograniczeń. Za jedno przekroczenie kara nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Łącznie kary pieniężne nałożone na pracownika nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi.

Oznacza to, że kwota „wolną” jaka musi zostać do dyspozycji pracownika jest 90% wynagrodzenia. Kwotę jednak, którą będziemy brali tu pod uwagę jako podstawę wykonania rachunku, będzie wynagrodzenie pomniejszone już o należne składki oraz należne potrącenia z tytułu:  

  • alimentów,
  • sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, tj. zajęcia komornicze,
  • a także zaliczki pieniężne uprzednio udzielone pracownikowi.

Tak samo wysokość ustala się za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.

Wpływy z kar pieniężnych przeznacza się na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

W razie uwzględnienia sprzeciwu wobec zastosowanej kary pieniężnej, bądź uchylenia tej kary przez sąd pracy, pracodawca jest obowiązany zwrócić pracownikowi równowartość kwoty tej kary.

Kiedy kara porządkowa uważana będzie za niebyłą?

Odpis zawiadomienia o ukaraniu pracownika na podstawie odpowiedzialności porządkowej składany jest to akt osobowych pracownika. Karę uważa się jednak za niebyłą, a odpis zawiadomienia usuwa z akt osobowych pracownika, po roku nienagannej pracy. Kara wówczas w upływem roku ulega zatarciu, czyli ślad po niej znika. Pracodawca może oczywiście uznać karę za niebyłą wcześniej – przed upływem tego terminu. Odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika także w razie uwzględnienia sprzeciwu przez pracodawcę. Podobnie jest w wypadku  wydania przez sąd pracy orzeczenia o uchyleniu kary.

apl. radc. Jagoda Frączkowska

Dodaj Komentarz

Zostaw komentarz