Dział spadku to często krok niezbędny przy aktualizacji stanu prawnego przedmiotów wchodzących w skład majątku spadkowego. W szczególności, gdy do dziedziczenia doszło kilku spadkobierców. Wspominałam o tym niejednokrotnie na łamach niniejszego portalu, np. w artykule „Jak uregulować stan prawny nieruchomości po śmierci właścicieli?”.
Dlaczego warto złożyć wniosek o dział spadku?
Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom powstaje wspólność majątku spadkowego. Wspólność ta ma charakter współwłasności w częściach ułamkowych, zgodnie z którą własność rzeczy wchodzących w skład spadku przysługuje wszystkim spadkobiercom w takim zakresie, w jakim istnieje możliwość jej pogodzenia z uprawnieniami pozostałych spadkobierców.
Z punktu widzenia życia codziennego taki stan rzeczy przyczynia się do powstania szeregu niedogodności. Czynności związane z przedmiotem będącym częścią majątku spadkowego będą wymagały zgody większości (czynności zwykłego zarządu), jak nie wszystkich współspadkobierców (czynności przekraczające zwykły zarząd). Wobec tego, gdy trzech współspadkobierców odziedziczy trzy nieruchomości, wszelkie decyzje z nimi związane będą musieli podejmować wspólnie, nawet gdy doszło do nieformalnego porozumienia między spadkobiercami. Sprzedaż domu, auta, zaciągnięcie kredytu hipotecznego zabezpieczonego odziedziczonym mieszkaniem… będą możliwe tylko za zgodą wszystkich współspadkobierców. Także rozporządzenie udziałem w przedmiocie należącym do majątku spadkowego wymaga aprobaty pozostałych spadkobierców – gdy zaś współspadkobiercy nie wyrażą zgody np. na. wynajem połowy odziedziczonego domu, umowa najmu będzie bezskuteczna.
Kto może złożyć wniosek o dział spadku?
Wniosek o dział spadku może złożyć spadkobierca, bądź inna osoba zainteresowana dokonaniem podziału majątku spadkowego, np. wierzyciel jednego ze spadkobierców. W podziale spadku i nabyciu przez spadkobiercę nowych składników majątku może bowiem upatrywać szansę zaspokojenia roszczenia.
Gdzie składa się wniosek o dział spadku?
Niezależnie od tego, czy między spadkobiercami istnieje zgoda co do losów majątku spadkowego, czy spadkobiercy pozostają w konflikcie, wniosek o dział spadku składa się do sądu spadku, którym niezależnie od wartości spadku będzie sąd rejonowy (postępowanie o dział spadku jest bowiem postępowaniem o charakterze nieprocesowym).
Zgodnie z art. 628 k.p.c. do czynności w postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu działania sądów, wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.
Sąd spadku może jednak przekazać sprawę sądowi rejonowemu, w którego okręgu znajduje się spadek lub jego część, albo sądowi rejonowemu, w którego okręgu mieszkają wszyscy współspadkobiercy. Przeniesienie postępowania dopuszczalne jest tylko na wniosek uczestnika działu (np. jednego ze spadkobierców) zgłoszony nie później niż na pierwszej rozprawie. Jego rozpoznanie ma oczywiście na względzie zasady ekonomiki procesowej.
Co powinien zawierać wniosek o dział spadku?
We wniosku o dział spadku należy powołać:
- Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia;
Jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego – tym samym ww. dokumenty nie muszą zostać załączone do wniosku.
- Spis inwentarza – a jeżeli nie został sporządzony wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu (jest to istotne z tego względu, że w postępowaniu spadkowym zarówno skład, jak i wartość spadku będącego przedmiotem podziału ustala sąd);
- Testamenty sporządzone przez spadkodawcę, wraz z informacją gdzie zostały złożone i gdzie znajdują się w chwili sporządzenia wniosku o dział spadku.
Dodatkowo, w wypadku, gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy (np. odpis z księgi wieczystej nieruchomości).
Ponadto wniosek o dział spadku powinien zawierać wszystkie inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie, co każdy ze współspadkobierców ma otrzymać ze spadku. Współspadkobiercy powinni więc podać np. swój wiek, stan rodzinny oraz dane co do swych zarobków i majątku, a także zarobków i majątku małżonka. Istotnym elementem może okazać się również wskazanie sądowi rozpoznającemu sprawę w jaki sposób spadkobiercy korzystali ze spadku dotychczas.
Np.: wnioskodawca który jest zainteresowany nabyciem w drodze podziału całej nieruchomości, za pomocą wykazu swoich zarobków może udowodnić, że jest w stanie spłacić pozostałych spadkobierców którym przysługuje prawo do ww. nieruchomości. Tym samym sąd przyzna mu własność nieruchomości z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców, co byłoby niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione, gdy wnioskujący spadkobierca jest osobą bezrobotną, nieposiadającą żadnego źródła dochodu.
Jeżeli współspadkobiercy są zgodni co do podziału spadku, do wniosku należy dołączyć także sporządzony przez nich projekt działu spadku.
Wniosek o dział spadku podlega opłacie!
Wniosek o dział spadku podlega stałej opłacie w wysokości 500 złotych, na co wskazuje art. 51 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Jeżeli jednak współspadkobiercy są zgodni co do mającego nastąpić podziału i złożyli wraz z wnioskiem projekt działu spadku – opłata wyniesie 300 złotych. UWAGA! Dział spadku nie zawsze musi się wiązać z postępowaniem przed sądem. Współspadkobiercy mogą także sporządzić umowę o dział spadku (tzw. umowny dział spadku). Zasadniczo, może być ona sporządzona w dowolnej formie, jednakże gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, taka umowa pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Więcej na ten temat dowiesz się w kolejnym wpisie.
Pobierz wniosek
Dodaj Komentarz