Księgi Wieczyste Prawo Spadkowe

Jak uregulować stan prawny nieruchomości po śmierci właścicieli?

wierzowce
5/5 - (6 votes)

W przypadku dziedziczenia nieruchomości, spadkobiercy nie nabywają pełni uprawnień właścicielskich z mocy samego prawa. To w ich interesie leży, by podjąć działania zmierzające do uporządkowania nowej sytuacji prawnej, głównie przez wpis do rejestru ksiąg wieczystych. W poniższym artykule dowiesz się jak to zrobić w trzech prostych krokach.

Krok 1: Poświadczenie dziedziczenia lub stwierdzenie nabycia spadku

Jak wspomniałam w artykule Czy trzeba przeprowadzić postępowanie spadkowe?, dziedziczenie nieruchomości to jedna z sytuacji, w której przeprowadzenie postępowania spadkowego będzie niezbędnym przedsięwzięciem. Bez jasnej sytuacji spadkowej stwierdzonej dzięki dokumentowi sprzedaż, ubezpieczenie nieruchomości, obciążenie jej ograniczonym prawem rzeczowym (np. hipoteką) etc. będzie praktycznie niemożliwe do wykonania legalną drogą.

Obecnie możemy przeprowadzić postępowanie spadkowe w dwojaki sposób: u notariusza lub przed sądem. Notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, natomiast sąd wyda postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku po przeprowadzeniu właściwego postępowania. Oba dokumenty nie różnią się znaczeniem prawnym. Przy wyborze drogi legalnego potwierdzenia swojego statusu spadkobiercy, powinieneś kierować się raczej własnymi preferencjami. Sporządzenie aktu u notariusza na pewno zajmie mniej czasu niż przeprowadzenie postępowania sądowego w tej materii, jednakże w przypadku istnienia kilku spadkobierców (zwłaszcza gdy mieszkają oni w różnych częściach kraju i świata, a już zwłaszcza gdy kontakt między spadkobiercami jest utrudniony) wygodniejszym rozwiązaniem może okazać się przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Krok 2: Dział spadku

Jest to krok niezbędny tylko w sytuacji, gdy do dziedziczenia powołanych zostało kilku spadkobierców uprawnionych do spadku w wielkości części ułamkowych. Np.: po zmarłym X dziedziczą dom A i B w częściach równych, tj. każdy otrzyma część spadku wyrażoną w ułamku ½.  Podobnie jak w przypadku ustalenia nabycia spadku, działu spadku można dokonać u notariusza lub przed sądem. Wybór należy do naszych osobistych preferencji, ponieważ obie formy będą miały taką samą skuteczność na gruncie prawa.

Spadkobiercy przy dziale spadku dokonują wzajemnych rozliczeń w przedmiocie spadku: dotyczy to zarówno korzyści zeń płynących jak i obowiązków, w tym długów spadkodawcy. Większość uprawnionych będzie z pewnością dążyć do zniesienia współwłasności rzeczy i wydzielenia nieruchomości na własność jednego ze spadkobierców, czego praktycznym ucieleśnieniem będą dokonywane wzajemnie stosowne spłaty i dopłaty. Na żądanie dwóch lub więcej spadkobierców sąd może jednak przyznać im nieruchomość jako współwłasność w określonych częściach ułamkowych. Wówczas będziemy dążyć do uregulowania nieruchomości jako pozostającej we współwłasności kilku osób.

Krok 3: Wpis do księgi wieczystej

Wpis do księgi wieczystej będzie ostatnim etapem w kierunku uregulowania kwestii własności nieruchomości.

Po ustaleniu własności nieruchomości przez sąd lub notariusza, dzięki wcześniej omówionym krokom (nr 1 i 2), sąd i notariusz obowiązani są do przekazania informacji o ustanowieniu własności na rzecz spadkobiercy/spadkobierców do sądu wieczystoksiegowego, właściwego dla miejsca położenia nieruchomości. Sąd z kolei dokonuje z urzędu wpisu – ostrzeżenia w księdze wieczystej o zmianie właściciela, zobowiązując jednocześnie nowego właściciela – spadkobiercę do wystąpienia z wnioskiem o ujawnienie nowego stanu właścicielskiego. Wniosek powinien być złożony przez spadkobiercę na formularzu, który udostępniony jest na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. W przypadku prowadzenia spraw spadkowych u notariusza, z obowiązku złożenia wniosku zostajemy zwolnieni (notariusz dopełni tę formalność za nas w ramach swoich zadań).

Jeżeli nie znasz numeru księgi wieczystej patrz: „Księga wieczysta po numerze lub bez numeru”

Pamiętaj także, że przyjęcie spadku powoduje powstanie obowiązku podatkowego! Zwolnionymi  od konieczności opłacenia podatku są jednak osoby pozostające w I grupie podatkowej, tzn. w kręgu najbliższych członków rodzinny spadkodawcy. Są to: małżonek zmarłego, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki…), wstępni (rodzice, dziadkowie…), rodzeństwo, pasierbowie, macocha, ojczym, rodzice małżonka oraz małżonkowie dzieci (zięć, synowa). Jeśli w ciągu 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego (termin ten rozpoczyna swój bieg od dnia sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu w przedmiocie nabycia spadku) uprawnieni złożą u właściwego naczelnika urzędu skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności nieruchomości, będą mogli skorzystać ze zwolnienia. W innym przypadku, zwłaszcza w razie uchybienia terminu, będą musieli uregulować podatek od spadku! Należy pamiętać, że dalsza rodzina oraz osoby niespokrewnione ze spadkodawcą muszą zasadniczo obowiązek podatkowy w przypadku dziedziczenia nieruchomości  wypełnić.

Marta Bieńkiewicz

Dodaj Komentarz

Zostaw komentarz