Jaki wiek emerytalny obowiązuje osobę, która dokonała operacji zmiany płci? Pytanie z pewnością nie jest proste. Trafiło najpierw przed Sąd Najwyższy Wielkiej Brytanii, a potem przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 26 czerwca 2018 roku wydał on wyrok, w którym orzekł, że zmiana płci jest dostateczną przesłanką, do zmiany obowiązującego daną osobę wieku emerytalnego. Sprzeczne z prawem unijnym jest przy tym wymaganie od danej osoby unieważnienia małżeństwa, dla dopełnienie procedury zmiany płci.
W Wielkiej Brytanii, podobnie jak w Polsce, wiek emerytalny jest różny w zależności od płci. Dla kobiet urodzonych przed 6 kwietnia 1950 r. wynosi on 60 lat, zaś mężczyzn urodzonych przed dniem 6 grudnia 1953 r. – 65 lat.
Zmiana płci a wiek emerytalny – Co na to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
W wyroku TSUE jako podstawę prawną podaje dyrektywę 79/7/EWG z 1978 r. Zabrania ona jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na płeć w dziedzinie świadczeń socjalnych, w tym emerytur i rent. Jedyny wyjątek przez nią przewidziany dotyczy wieku emerytalnego.
Skarżąca przeszła operację zmiany płci w 1995 roku, jednakże nie uzyskała wówczas od państwa dokumentu, który finalizowałby ten proces. Wynikało to z faktu, że w 1974 zawarła związek małżeński z kobietą. Tymczasem warunkiem do uznania i zakończenia procedury zmiany płci, było unieważnienie tego małżeństwa, na co skarżąca się nie zgodziła.
Sprawa toczyła się, co warto zaakcentować, pod reżimem starych przepisów. Obecna ustawa regulująca te kwestie pochodzi z 10 grudnia 2014 roku. Zezwala ona na małżeństwa osób tej samej płci oraz zniosła konieczność unieważnienia małżeństwa, w przypadku zmiany płci. Warunkiem jednak jest zgoda współmałżonka wnioskodawcy, na pozostanie w związku małżeńskim.
TSUE ówczesne przepisy uznał za niezgodne z dyrektywą, obecne natomiast, za zgodne z nią. Wnioskodawczyni była sądzona jeszcze pod reżimem przepisów sprzecznych z prawem UE. Trybunał uznał, że powinny z mocą wsteczną zostać zastosowane względem niej obecnie funkcjonujące przepisy.
Zmiana płci a wiek emerytalny – Jakie będą konsekwencje?
Wyrok ten może mieć niebagatelne znaczenie i być sygnałem dla osób transpłciowych z innych krajów europejskich. Zarówno co do przyznania im niższego wieku emerytalnego, jak i możliwości pozostania w ważnym związku małżeńskim pomimo zmiany płci przez jednego z małżonków. Konsekwencją może być zalegalizowanie małżeństw osób tej samej płci w całej Unii Europejskiej omijając parlamenty krajowe. Należy bacznie obserwować kolejne wyroki TSUE w analogicznych sprawach.
Trybunał co prawda przyznał, że prawne uznanie płci i małżeństwa są sprawami wchodzącymi w kompetencję państw członkowskich, ale zobowiązane są one w swoich przepisach przestrzegać prawa unijnego. Pojawia się więc oczywiste pytanie prawne – co gdyby zmiana płci przez jednego z partnerów miałaby miejsce w Polsce? Czy miałaby analogiczny skutek, nie tylko dotyczący wieku emerytalnego, ale także ważności małżeństwa? Możliwe, że wkrótce odpowiedź na to pytanie zostanie dostarczona przez praktykę orzeczniczą.
Źródła:
www.rp.pl/Praca-emerytury-renty/306269954-Wiek-emerytalny-po-zmianie-plci-a-uniewaznienie-malzenstwa—wyrok-Trybunalu-Sprawiedliwosci-UE.html
sip.lex.pl/#/news/654586385/tsue-nizszy-wiek-emerytalny-po-zmianie-plci-bez-koniecznosci-uniewaznienia-malzenstwa?keyword=prawo%20pracy&cm=SREST
Dodaj Komentarz