Szybki rzut oka do Kodeksu Cywilnego pozwala stwierdzić, że zadośćuczynienie przysługuje za krzywdę – a krzywda to uszczerbek o charakterze niematerialnym. Stawia to te dwa pojęcia obok odszkodowania i szkody, które występują w analogiczny sposób w sprawach, w których uszczerbek ma charakter materialny. Z relacji między tymi pojęciami w Kodeksie Cywilnym należy wysnuć wniosek, że zadośćuczynienie to szczególny rodzaj odszkodowania, tak jak krzywda jest szczególnym rodzajem szkody.
Zadośćuczynienie to suma wyrażona w pieniądzu, która ma za zadanie załagodzić negatywne skutki krzywdy – „zadośćuczynić” poszkodowanemu. Najbardziej oczywistym przykładem są uszkodzenia ciała, których przecież nie da się wprost wycenić – złamana ręka nie ma swojej wartości wyrażonej w pieniądzu, chociaż konkretny ubezpieczyciel pewnie przewiduje określoną kwotę, lub wyznaczy ją sędzia ad casum.
Należy przy tym pamiętać, że jako zadośćuczynienie rozumie się cały szereg świadczeń – niekoniecznie musi to być jednorazowa kwota, jak wyobrażamy je sobie najczęściej. Zadośćuczynienie to często suma wielu elementów składowych: pokrycia kosztów leczenia, rehabilitacji, opieki, przygotowania do wykonywania nowego zawodu, adaptacji i przebudowania mieszkania, jeżeli na skutek wypadku osoba stała się niepełnosprawna, przyznania renty wyrównawczej (uzupełniającej), renty tymczasowej na zwiększone potrzeby – możliwości jest wiele.
Tak szeroki zakres wynika z intencji ustawodawcy, by wydarzenie deliktowe pogarszało stan życia pokrzywdzonego w jak najmniejszym stopniu. Osoba odpowiedzialna za to pogorszenie, powinna w jak największym stopniu je zniwelować – oczywiście w pewnych przypadkach jest to niemożliwe, gdyż żadne pieniądze raczej nie zastąpią niesprawnych nóg – stąd nie ma mowy o tym, że pogorszenie stanu życia powinno zawsze zostać w całości zlikwidowane.
Oczywiście istnieje możliwość, że zadośćuczynienie pokryje w części lub w całości ubezpieczyciel, jeżeli przewiduje to odpowiednio zawarta przez sprawcę umowa. W przypadku wypadku samochodowego będzie to OC i AC, na podstawie umowy z właściwym przedsiębiorstwem. Zgodnie z art. 445 § 3 KC roszczenie o zadośćuczynienie może być dziedziczone w spadku pod warunkiem, że zostało uznane na piśmie, albo wytoczono powództwo jeszcze za życia poszkodowanego. Jest to katalog zamknięty – we wszystkich innych przypadkach wygasa wraz z chwilą śmierci.
Przedawnienie roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia i przedawnienie roszczenia o zapłatę odszkodowania zostały uregulowane w art. 4421 KC. Skutki, jakie za sobą niosą są analogiczne do innych „przedawnień”, jednakże ustawodawca wyróżnił ten przepis ze względu na inny termin:
§ 1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Czyli termin naliczany jest nie od momentu, w którym czyn niedozwolony miał miejsce, ale uzależnione jest od tego, kiedy poszkodowany się o niej dowiedział – nie później jednak, niż dziesięć lat od dnia wydarzenia.
Dodaj Komentarz