Prawa i obowiązki małżonków w małżeństwie zostały uregulowane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, który zobowiązuje ich do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Ich obowiązki dotyczą także sfery materialnej, albowiem na podstawie art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli, a zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.
W teorii kwestia obowiązków małżeńskich prezentuje się satysfakcjonująco, jednak życie weryfikuje założenia ustawodawcy i nierzadko zdarza się, że obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny nie jest przez jednego z małżonków respektowany. W przypadku orzeczonego rozwodu sąd w wyroku orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków obowiązany jest przyczyniać się do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. W stosunku zaś do małżonka, w wyroku rozwodowym sąd może zasądzić na jego rzecz alimenty, o ile nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia oraz jeśli znajduje się on w niedostatku. W przypadku zaś, gdy jeden z rozwiedzionych małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a jednocześnie orzeczenie rozwodu skutkuje istotnym pogorszeniem sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie niewinnego małżonka może orzec, że drugi małżonek ma obowiązek przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb niewinnego małżonka, nawet jeśli nie znajduje się on w niedostatku.
Co jednak zrobić w sytuacji, gdy nie mamy orzeczonego rozwodu, a małżonek nie przyczynia się finansowo do utrzymania rodziny?
Rozwiązaniem tego problemu jest przepis art. 28 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, że jeśli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (mimo, że pracuje i otrzymuje wynagrodzenie) i nie przekazuje w ogóle środków na rzecz utrzymania rodziny, sąd na żądanie drugiego małżonka może zobowiązać pracodawcę, aby część wynagrodzenia albo inne należności były przekazywane co miesiąc do rąk drugiego małżonka na rzecz rodziny. Ważne jest jednak to, aby małżonkowie pozostawali we wspólnym pożyciu, na co wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 29 marca 1972 r. o sygnaturze III CRN 585/71: ustanie pożycia – bez względu na to, z czyjej winy nastąpiło – wyłącza dopuszczalność dochodzenia obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny w trybie cytowanego przepisu i w tym wypadku wyłącznie właściwy staje się tryb określony w art. 27 k.r.o. lub tryb przewidziany do dochodzenia alimentów.
Aby uzyskać rozstrzygnięcie w kwestii wypłacania całego wynagrodzenia do rąk małżonka należy złożyć do sądu odpowiedni wniosek o wydanie nakazu wypłaty całości lub części wynagrodzenia jednego małżonka do rąk drugiego. Nie odbywa się to jednak w sposób autorytarny, lecz dopiero po uprzednim umożliwieniu złożenia wyjaśnień obowiązanemu małżonkowi, o ile jest to celowe i możliwe. Warto podkreślić, iż zgodnie z art. 5651 k.p.c. sąd może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w jakich żyją małżonkowie.
Wydany przez sąd nakaz wypłaty wynagrodzenia do rąk małżonka zachowuje swą moc pomimo ustania po jego wydaniu wspólnego pożycia małżonków. Jednak na wniosek każdego z małżonków sąd może wówczas nakaz ten zmienić albo uchylić.
Dodaj Komentarz