Prawo Rodzinne Rozdzielność Majątkowa

Rozdzielność majątkowa w trakcie trwania małżeństwa

łatwe prawo
Rate this post

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy wyróżnia dwa ustroje majątkowych ustrojów małżeńskich:

– ustrój wspólności ustawowej (art. 31)

– ustrój umowny (art. 47)

Wejście w związek małżeński co do zasady powoduje utworzenie wspólności majątkowej (ustawowej) między małżonkami. W jej skład wchodzą przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich i składają się na majątek wspólny. Zostały one wymienione w art. 31 KRO: 

Do majątku wspólnego należą w szczególności:

  1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
  2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
  3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
  4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a subkonto w ramach konta ubezpieczonego ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.).

Sformułowanie „w szczególności” oznacza że jest to katalog otwarty, więc w uzasadnionych przypadkach w skład majątku wspólnego mogą wchodzić także inne składniki majątkowe. Ten rodzaj własności nazywamy wspólnością łączną małżonków. W przeciwieństwie do współwłasności unormowanej w Kodeksie Cywilnym, małżonkowie mają prawo współwłasności do całości majątku wspólnego, a nie tylko części ułamkowych. Ustalenie wysokości udziałów ma znaczenie dopiero przy ustaniu wspólności.

Przedmioty niewchodzące w skład majątku wspólnego należą do majątków osobistych małżonków. Katalog przedmiotów wchodzących w skład majątku osobistego został wyszczególniony w art. 33 KRO. Są to między innymi przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty nabyte poprzez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, przedmioty służące do zaspokajania osobistych potrzeb czy prawa autorskie i pokrewne.

Wspólność majątkowa powstaje z mocy prawa z chwilą zawarcia związku małżeńskiego, jeśli małżonkowie nie postanowili inaczej. Mogą więc postanowić o utworzeniu małżeńskiego ustroju umownego (art. 47 KRO) poprzez umowę zawartą w formie aktu notarialnego (tzw. intercyza). Na jego podstawie można:

  1. rozszerzyć wspólność ustawową
  2. ograniczyć wspólność majątkową
  3. ustanowić rozdzielność majątkową
  4. ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków

Taką umowę można sporządzić w dowolnym momencie trwania małżeństwa, a także przed jego zawarciem. Można ją zmienić lub rozwiązać. W przypadku rozwiązania umowy o utworzeniu małżeńskiego ustroju umownego między małżonkami powstaje wspólność majątkowa ustawowa, chyba że postanowią inaczej. Sporządzenie umowy w innej formie niż aktu notarialnego powoduje jej nieważność.

Na taką umowę można powoływać się względem innych osób, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były znane, co ma znaczenie na przykład przy odpowiedzialności za długi. Umowa nie ma jednak mocy wstecznej i nie może stanowić „koła ratunkowego” przed wierzycielem.

Może się jednak zdarzyć, że w trakcie trwania małżeństwa małżonek nie wyrazi zgody na podpisanie umowy o rozdzielności. Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej (art. 52 KRO), w wyjątkowych przypadkach może tego żądać także wierzyciel (art. 52^1 KRO). W tej sytuacji należy złożyć pozew do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania sądu rejonowego. Jeśli sąd uzna, że zaistniały przesłanki do ustanowienia ustroju przymusowego, dotychczasowy majątek wspólny ulegnie podziałowi i od tej pory małżonkowie będą gromadzili jedynie majątek osobisty. Co ważne, nie ma to wpływu na pozostałe prawa i obowiązki małżonków.

Rozdzielność majątkowa może także powstać z mocy prawa wskutek ubezwłasnowolnienia lub upadłości jednego z małżonków a także w razie orzeczenia separacji.

Damian Karaszewski

Dodaj Komentarz

Zostaw komentarz